Op 21 december 2022 was ik uitgenodigd door Leentje Speybroeck van Leentje Coacht voor haar eerste mijmeravond voor Yule met als thema Energie.
Als deel van deze avond mocht ik een voordracht geven over kruiden en energie in de winter. En ik dacht dat jullie dit misschien ook wel fijn zouden vinden om te lezen!
Een van de meest gestelde vragen die ik krijg als mensen horen dat ik met kruiden bezig ben: “Ik ben altijd zo moe, heb jij een middeltje voor meer energie?” Je kan je daar misschien wel in herkennen. Zoals je je kan voorstellen is er op deze vraag een gemakkelijk kort antwoord, maar ook een langer meer uitgebreid antwoord.
Het gemakkelijke korte antwoord : er is koffie en red bull, waar we weten allemaal dat dat geen duurzame oplossing is. En dan heb ik het alleen nog maar over duurzaam in de zin van dat dit geen duurzame energie geeft, je knalt eigenlijk gewoon je reserves erdoor als je naar kruiden als koffie grijpt. Je krijgt kortstondig energie, maar de koffie werkt uit en je voelt je als de koffierush is uitgewerkt nog minder energiek als ervoor. Om nog maar te zwijgen over de andere invloeden die (te veel) koffie heeft op je zenuwstelsel, je spijsvertering, je hart, … kan hebben.
En zo werken veel van de “energie gevende” wondermiddeltjes: ze werken op korte termijn, maar op lange termijn putten ze je uit. Naast koffie zijn de meest gekende Thee, Guarana, Yerba Mate, …
Een uitgebreider antwoord : zoek eerst uit waarom je moe bent en neem dan gepaste actie. Er zijn zoveel kruiden die je kunnen ondersteunen! Als je begint te lezen kunnen alle kruiden je wel iets bieden. Maar in plaats van alle interessante hippe middeltjes te nemen, is het vaak beter om te (laten) onderzoeken wat er precies scheelt. En dan (met hulp) de ondersteuning te kiezen die echt naar de oorzaak gaat.
Er kunnen heel veel verschillende reden zijn waarom je te weinig energie hebt. Veel meer dan ik hier kan opnoemen. Maar soms willen we niet erkennen dat er enkele heel simpele redenen zijn waarom we moe zijn en erkennen we de diepe impact die deze simpele redenen kunnen hebben niet.
-
Soms willen we gewoon te veel doen
We vergelijken ons met anderen, die persoon kan toch ook X en Y en Z doen, waarom kan ik dit niet. Maar we hebben niet altijd een volledig zicht op de situatie van de anderen en vergelijken dus appels met peren.
Diep in ons ons hoofdje ingebakken zit een kapitalistische mindset van nooit genoeg en altijd meer en beter willen. Niet groeien is stagneren en dat is een ramp.
Wij (en onze aardbol met ons) zou zo gebaat zijn bij een Mindset Switch : Rustig aan doen is niet lui zijn, maar een radicale revolutionaire daad. Je inspireert er anderen mee. Laat dit idee rustig inzakken, plant het als een zaadje en laat dit idee uitgroeien.
-
Een overprikkeld zenuwstelsel
We staan constant aan, er zijn weinig momenten waarop we echt tot rust kunnen komen. Onze aandacht wordt opgeëist door zoveel verschillende zaken. We gaan onze aandacht zelfs al verdelen, waardoor we niet kunnen focussen op ons doel (en ons gefaald voelen als we dat niet halen).
Probeer ontprikkelmomenten in te lassen, leg die smartphone vaker wat verder weg, zet bepaalde notificaties uit, …
-
Geen rekening houden met de seizoenen
In de winter is het koud en donker. Dieren houden een winterslaap of trekken naar warmere oorden. Planten laten bladeren vallen of sterven af. Pas in de lente steken ze hun kopjes terug op en ontkiemen zaadjes.
Hoewel het niet haalbaar is om echt full on in winterslaap modus te gaan, of voor een paar maanden te gaan overwinteren in Benidorm, kunnen we wel kleine zaken aanpassen om het ietwat rustiger aan te doen en ons warm te houden.
Niet tegen alles ja zeggen, niet dringende zaken schrappen tot er meer ruimte is (en misschien blijken ze niet eens nodig achteraf). Een rustigere periode met ook momentjes van introspectie. Dromen en plannen van het nieuwe jaar. Zaken loslaten en afwerken/afsluiten. Zelfs al is het maar hier en daar 10 minuutjes, gewoon even zitten met een kopje thee en een kaarsje aan.
Houdt je lichaam warm: warme kledij, een onderlijfje, een warm nestje in de zetel met dekentjes en dikke sokken. Warme drankjes de hele dag.
Kaarslicht (of sfeer verlichting) in plaats van hard elektrisch licht en elke dag een momentje buiten tijdens het schaarse daglicht.
-
“Verkeerde” voeding
Voeding is een zeer beladen topic, er zijn zoveel meningen, die elkaar vaak ook nog tegenspreken … Laat ik het houden op voeding die niet bij het seizoen past. Niet alleen uit ecologische overtuigingen, maar ook gewoon fysiek heeft je lichaam in de winter andere voeding nodig dan in de zomer.
Koken met seizoensgroenten, zo puur en onbewerkt mogelijk (≠ 100% raw food). Soepen en stoofpotjes : voeding dat even heeft geprutteld, aangevuld met rauwe groenten van het seizoen (bv een witloofslaatje) . Dit in plaats van enkel slaatjes met lente- en zomergroenten of smoothies met exotisch fruit, die je spijsvertering en metabolisme in de winter belasten en vertragen en zo voor stress en energieverlies zorgen.
Ik eet zelf ook niet perfect (alles behalve), maar het hoeft ook geen alles of niets verhaal te zijn. En vooral bij voeding : wees mild naar jezelf, maak het jezelf niet nog moeilijker.
Hieronder som ik graag een paar kruiden en andere middeltjes die mij persoonlijk het meest ondersteunen dit seizoen.
Belangrijke disclaimer : alvorens je een bepaald kruid op vaste basis gaat nemen, check je zeker of het ook geschikt is voor jou. Ik licht hieronder een specifieke werking van bepaalde kruiden toe, maar ze kunnen ook nog andere werkingen hebben, waardoor ze misschien niet geschikt zijn voor jou. Zeker als je zwanger bent, medicatie neemt of een bepaalde aandoening hebt, eerst dubbel checken met je arts of gezondheidstherapeut.
-
Vitamine D en magnesium.
Voor veel mensen maakt dit echt een verschil in energie en gemoed. Bespreek dit ook met je huisarts of gezondheidstherapeut en vooral : neem kwaliteitsvolle supplementen. bv magnesium van Mannavital
- Je spijsvertering ondersteunen :
-
met carminatieve en verwarmende kruiden: deze zorgen ervoor dat het motortje van onze spijsvertering goed aan de gang blijft, dat we beter verteren en geen zwaar of opgeblazen gevoel krijgen. Je kan kruiden toevoegen aan je stoofpotjes, soep, wok. Verwarmende kruidenthee drinken. Een kruidenazijn over je slaatje, …
Enkele voorbeelden : look, ui, peper, kaneel, gember, maar ook oregano, tijm, … En dan bedoel ik niet om ter spiciest, maar om je spijsvertering te stimuleren en ondersteunen.
Mirabella’s kruidenkast : Kruidenazijn Vuur, Kruideninfuus Warm & Cozy, Kruideninfuus Brandnetel Chai, …
-
met bittere kruiden kunnen we onze spijsvertering ook ondersteunen, door de bittere smaak te proeven gaat er een signaal naar de hersenen en dat zet een heel proces in gang : meer speeksel, je maag, gal en lever bereiden zich voor, je voedsel wordt beter verteerd en daardoor heb je ook minder last van (een zware) maag en (opgeblazen) darmen.
Je kan bijvoorbeeld Witlof eten, cichorei koffie drinken, Paardenbloemwortel thee maken, …
Mirabella’s kruidenkast : de Bitters : Appelsien, Pompelmoes of Citroen
- Je lichaam verwarmen : de verwarmende kruiden van hierboven zorgen er ook voor dat je lichaam verwarmt, ze zorgen bijvoorbeeld voor een goed bloedcirculatie. Een lekker warme Gemberthee of een warme chocomelk waar je wat kaneel, chili of kardemom aan toevoegt. Zo zijn er trouwens ook verkoelende kruiden : een muntthee of hibiscus is in de winter een minder goed idee, tenzij je aanvult met verwarmende kruiden.
-
Kruiden voor het zenuwstelsel: Als ons zenuwstelsel overprikkeld wordt of onder druk staat, dan heeft dit op heel veel andere lichaamsfuncties een impact. Het zenuwstelsel is immers onze centrale computer die alle input uit ons hele lichaam verzamelt en verwerkt en gepaste signalen terug doorheen het lichaam stuurt. Ik kan heel veel vertellen over het zenuwstelsel en kruiden die we kunnen gebruiken om het te ondersteunen, zoveel zelfs dat ik er een hele workshop over geef :)
Mirabella’s favorieten voor het zenuwstelsel :
-
Milky Oats : Haver die geoogst wordt op het moment dat het nog groen is en de zaadjes nog niet rijp, maar vloeibaar zijn : als je erop knijpt komt er een melkachtige witte stof uit, vandaar de naam Milky Oats. Op dit moment is de haver heel voedend en ondersteunend voor je zenuwstelsel. Als je merkt dat je vaak gepikkeerd en geprikkeld bent, als je merkt dat je mentale veerkracht te veel uitgerokken is, dan kunnen Milky Oats je zenuwstelsel terug sterker, veerkrachtiger maken.
Mirabella’s kruidenkast : Milky Oats Elixir
- Sint Janskruid : een geweldig kruid voor melancholie en winterdipjes : geplukt op de langste dag van het jaar om te gebruiken tijdens de kortste dagen van het jaar om terug wat zonneschijn in ons leven te brengen. Sint Janskruid werkt ook sterk op de lever waardoor het niet geschikt is om in combinatie met andere medicatie te gebruiken.
-
Vrolijke en geruststellende kruiden : Citroenverbena en Citroenmelisse, Tulsi, Linde, Roos, …
Mirabella’s Kruidenkast : Kruideninfuus Cocon, Tulsi & Passiflora Elixir, …
-
Hartverwarmende kruiden
Mirabella’s Kruidenkast : Knuffel in een flesje : een letterlijk en figuurlijk hartverwarmend kruidenelixir, met meidoornbloesem en -bes, roos, cacao, chilipeper en cacao.
-
Adaptogenen :
Helpen het lichaam adapten, aanpassen, aan stress, en dit kan allerlei soorten stress zijn (fysiek, emotioneel, omgeving, vervuiling, spijsvertering, …) Sommige adaptogenen geven ook extra energie, want in sommige gevallen nuttig is, maar ook een averechts effect is als je een uitgeput zenuwstelsel hebt.
Interessante adaptogenen die je extra kan bestuderen : Ashwaganda en Reishi.
Mirabella’s Kruidenkast : Reishi Elixir
-
Kruiden voor introspectie
Omdat de winter ook echt een tijd is om naar binnen te keren, het voorbije jaar te verwerken en na te denken over het nieuwe jaar, zijn kruiden die je doen gronden en een ritueel ondersteunen heel fijn. Een kaarsje en een smoke wand (= een bundel kruiden) aansteken is voor mij een teken om het even stil te maken. Veel mensen kennen witte salie en palo santo om te ‘smudgen’. Maar lokale kruiden voor rituelen en rook gebruiken is iets van over heel de wereld, niet alleen iets van native americans. Vandaar dat ik liever lokale kruiden gebruik hiervoor. Kaarslicht en smoke wands, heerlijk om een journaling of mediatie mee op te starten. Voor deze Yule periode denk ik vooral aan rustgevende lavendel, bijvoet (intuïtie, cyclus, …) en rozemarijn (ervaringen en herinneringen uit het voorbije jaar integreren en/of loslaten).
Mirabella’s kruidenkast : verschillende smoke wands of een workshop of zelf smoke wands te maken :)